نقش رسانه در مدیریت بحران

برنامه ریزی و تصمیم گیری از مهم ترین اقدامات مدیریت در هر سازمان محسوب می شود.سازمان رسانه وظیفه تولید وتوزیع پیام واز جمله اخبار را بر عهده دارد.

چکیده

برنامه ریزی و تصمیم گیری از مهم ترین اقدامات مدیریت در هر سازمان محسوب می شود.سازمان رسانه وظیفه تولید وتوزیع پیام واز جمله اخبار را بر عهده دارد.رسانه های جمعی نقش مهمی درآگاهی حادثه دیدگان وسازمان های امدادی به منظور واکنش مناسب با بحران جاری و آتی ایفا می کنند. سازمان رسانه در صورتی میتواند یک عامل اثر بخش برای کنترل ومهار پیامدهای مخرب فجایع وبحرانهای طبیعی ( مانند زلزله شدید) میشود که مدیریت آن تابع برنامه ریزی انعطاف پذیری و تصمیم گیری اطمینان بخش باشد، به طوری که اولا،ً‌ فرایند تولید وتوزیع اخبار توسط سازمان رسانه با شرایط متغیر بحران، منطبق شود وثانیاً، تصمیم گیریهای خبری بر اساس حداکثر آگاهی مدیران سازمان رسانه از نیازهای خبری حادثه دیدگان باشد.

وا‍ژگان کلیدی

سازمان رسانه، برنامه ریزی، تصمیم گیری، خبر رسانی، فجایع طبیعی، مدیران خبر.

مقدمه

فاجعه های طبیعی وغیر طبیعی در وسعت عظیم با خسارات خبر- محصول اصلی سازمان رسانه محسوب میشودومدیریت سازمان رسانه در فرایند تولید خبر باید بر اساس ضروریات عملکرد سازمان رسانه، یعنی سرعت، صحت وتازگی در تولید پیام خبری باشد. مدیریت در سازمان رسانه خبری از نظر تولید به موقع اطلاعات خبر صحیح، جدید، دقیق وجامع در شرایط وقوع بلایای طبیعی، بسیار دشوار است. به دلیل آنکه بحران به عنوان یک وضعیت خطر آفرین و نا امن کننده، روند جاری حیات جامعه وسازمان رسانه خبری را مختل می کند واتخاذ برنامه ریزی وتصمیم گیری مدیران را بغرنج می نماید.

مدیریت اثر بخش خبر در سازمان رسانه، بیان کننده مجموعه روش هایی در برنامه ریزی تصمیم گیری است که به مهار بحران مشارکت همگانی درکاهش آسیب های ناشی از آن کمک میشود.

تعریف مدیریت بحران

مدیریت بحران یک علم کاربردی است که بوسیله مشاهده سیستماتیک بحران ها و تجزیه و تحلیل آنها در جستجوی یافتن ابزاری است که توسط آنها بتوان از بروز بحران ها پیشگیری نموده و یا در صورت بروز آنها در خصوص کاهش اثرات و بهبود اوضاع اقدام نمود.

تعریف بحران:

جهان امروز ویژگی‏ها و خصوصیاتی را داراست که با دهه و سده‏های پیشینه تفاوت‏ شکلی و ماهوی دارد. انتظارات، نیازها و خواسته‏های جوامع بشری موجب شده است که‏ بشر برای رسیدن به امیال و آرزوها و تقاضاهای خود بدنبال چاره جویی و راه حل‏ها باشد.

همین امر سبب شده است که انسان غارنشین به انسان متمدن و مدرن امروزی درآید و فکر و اندیشه پرواز را مبدل به واقعیت کند و توسعه و پیشرفت را در توسعه سریع صنعت و تکنولوژی و ایجاد رقابتهای شدید ما بین ملتها، جستجو کند.

انسانها ممکن است در بعد معنوی دچار یاس و ناامیدی و ناخرسندی شده باشند، ولی در دنیای مادی،پیشرفت‏های قابل توجه و نظر گیری داشته‏اند که دو دهه با یکدیگر قابل مقایسه نمی‏باشد. اگر چه همین پیشرفت‏ها بر اثر بحرانهای مختلف بوده است.

 بدون‏ تردید اهمیت و قدرت وسایل ارتباط جمعی برای کمتر کسی نامفهوم و ناشناخته مانده است.اگر مفهوم ارتباط جمعی را به معنای جریان انتقال اطلاعات از طریق وسایل‏ رسانه‏ای بدانیم آنگاه این مفهوم حامل‏های زیادی را در برخواهد داشتم.بنابراین منظور از وسایل ارتباطی آن‏ دسته از وسایل ارتباطی است که در تمدنهای جدید بوجود آمده و مورد استفاده اند. ویژگی اصلی آن قدرت و توانایی‏ زیاد و شعاع عمل وسیع است. با توجه به دامنه گسترده‏ رسانه‏ها و انتقال اطلاعات در سراسر جامعه جهانی و ارتباط گروه کثیری از مخاطبان و نقش مؤثر رسانه‏های‏ جمعی در جامعه پذیری و یا آثارناشی شدن جوامع،نباید از کارکرد رسانه‏های جمعی و بازی آنها غافل ماند.

انواع بحران

از منظر ریخت شناختی ،‌بحران را می توان  به اعتبار جنبه های گوناگون گونه شناسی طبقه بندی کرد. برای نمونه،‌ به اعتبار موضوع ،‌ بحران ها را می توان به بحران های اجتماعی ،‌سیاسی ،‌اقتصادی ،‌فرهنگی ، نظامی ، قومی ،‌ و...

صورت بندی کرد. به اعتبار شدت تهدید ،‌تداوم زمانی و درجه آگاهی نیز برخی بحران ها را به بحران های شدید ، نوظهور بدعتی ، کند ،‌ موردی ،‌انعکاسی ،‌ برنامه ای ،‌ عادی و اداری تقسیم بندی کرده اند.

به اعتبار گستردگی (فراگیری) ، می توان بحران ها را به بحران های محلی ، ملی ، فراملی (یا محدود و فراگیر ) تقسیم کرد. به اعتبارهای دیگر ،‌ نظیر علل و عوامل ،‌ دامنه و سطح ، اهداف و ... ،‌ نیز می توان به گونه شناسی دیگری از بحران ها پرداخت. 

دیدگاه رسانه ها نسبت به بحران

دیدگاه سکوت، ثبات و عدم تغییر و تحول : در این دیدگاه رسانه ها مخالف عوامل بحران زا هستند.

دیدگاه پویایی ، تغییر و تحرک : در این دیدگاه رسانه ها بحران را بخشی از دیالکتیک اجتماعی می دانندکه برای رشد و توسعه جامعه لازم وضروری اند.

اقداماتی که سازمان رسانه جمعی از جنبه اطلاع یابی خبری و اطلاع رسانی خبری باید انجام دهد، عبارتند از:

۱.  جمع آوری اطلاعات

به طورکلی جمع آوری اطلاعات شامل موارد زیر میشود:

·  ایجاد ستاد خبری بحران برحسب دستور العمل های قبلی

·  مصاحبه بامردم ومسئولان درگیر با بحران

· اطلاعات مدرن ومکتوب شامل   نقشه ها، عکسها وگزارش های مرتبط با بحران

·  مشخصات جامعه قبل از بحران

·  شناسایی بخش های آسیب دیده وآسیب پذیر

۲.ارزیابی اطلاعات

·  شناسیایی اطلاعات ومنابع دقابل اطمینان آنها به صورت طبقه بندی شده

·  تجزیه وتحلیل وتفسیر اطلاعات

·   پیش بینی راهکارها برحسب نوع بحران وشدت آن

هر کدام از سازمان های خبری (خبر گزاریهای، شبکه ها ی رادیویی وتلویزیونی خبری وروزنامه ها باید دارای یک برنامه تفضیلی خبری باشند.

روش ها و تکنیک های حل تعارضات در مدیریت بحران

۱.   تکنیک انضباطی : در این تکنیک، ‌قدرت انضباطی بدون سرکوب متقاعده کننده است و کنش های سرکوب گر خود را روی احساسات و روی حوزه رفتاری اعمال می کند و‌ بدین ترتیب ،‌قدرت انضباطی می تواند خود را در پیکر جامعه مثل یک داده قابل قبول باز تولید کند.

۲-  تکنیک روانی : استفاده طراحی شده از تبلیغات و ابزارهای مربوط به آن برای نفوذ و به خدمت در آوردن گروه های دشمن ،‌ دوست یا بی طرف است . در این تکنیک ‌از شیوه های اعتمادسازی ،‌ فریب ،‌ تفرق ،‌منفعل سازی ،‌روشنگری یا افشاگری ،‌ارعاب و ..... نیز استفاده می شود.

۳-  تکنیک چانه زنی : این تکنیک با استفاده از فنونی همچون ترغیب ، تطمیع ، تشویق ، تهدید یا ترکیبی از همه این ها است که با عزم و اراده بیش تر به اقناع مقابل می پردازد .

4-  تکنیک پیشگیرانه : در این شیوه سعی می شود ، به منظور جلوگیری از وقوع حوادث تکراری بحران زا و پیدایش زمینه های مربوط راهبردهای موثر و کارآمدی طراحی و انجام شوند . در طراحی این راهبردها ، تکنیک هایی از قبیل ایجاد مجاری تخلیه اعتراض ، تامین خواسته ، افزایش قدرت انتظامی در ریز بدنه های جامعه وبسط قواعد بازی سیاسی ، طرف توجه قرار دارند .

۵. تکنیک استقرار دولت بحران : مفهوم دولت بحران در برگیرنده :

  الف ـ تمرکز کار ویژه های قدرت به همراه ساده سازی فرایند حکومت در چارچوب دولت مسئول که صلاحیت قانونگذاری و محاکم را دست نخورده باقی می گذارد .

  ب ـ مفهوم دیکتاتوری موقتی که باتعلیق سیستم دمکراتیک و حاکمیت قانون مترصد قدرت بخشیدن به قوه مجریه جهت تصویب قوانینی با مبنای اقتدار خود آن است .

۶-  تکنیک جریان سازی : از جمله اقدامات پنهانی ، جریان سازی است ، که از جنبه های عملی و نظری در ساختارها ، کارکردها ، فرهنگ و خصلت های سیاسی ، اجتماعی و نیز در امر تعمیم سازی اعمال نفوذ می کند  همین طور در این تکنیک اعمال نفوذ از طریق راه اندازی جریان های موازی و نیز مجازی صورت می پذیرد .

۷-  تکنیک افزایش اعتبار : از جمله تکنیک هایی است که با نمایش قدرت ، بهره گیری از عملیات روانی ، قراردادن عوامل بحران ساز در مقابل مردم ، و... در صدد است تا حریف احساس کند که هزینه های زیادی برای ایجاد و استمرار بحران پرداخت می کند.

مدیریت رسانه وخبر

خبر، محصول اصلی رسانه جمعی خبری محسوب می شود.مدیریت در رسانه مبتنی بر سازماندهی، برنامه ریزی، تصمیم گیری، هماهنگی ونظارت است که در مجموع ، تحقق دهنده اهداف خبری وپیام رسانی سازمان رسانه بر حسب نوع رویداد، شرایط عمومی و اقتضایی جامعه ونیازهای مخاطبان است. مدیریت در رسانه را میتوان اعمال اصول وقواعد مدیریت برای درک متقابل وارتباطات دوسویه بین اجزای سازمان رسانه ومحیط پیرامون (مخاطبان)دانست. این مدیریت در عرصه سازماندهی، موضوعاتی همچون تقسیم  وظایف میان عوامل انسانی تولید خبروتعیین ساختار سرویس های خبری به منظور گردآوری، پردازش وتوزیع اخبار مطرح می کند.

به هرحال تولید اخبار توسط سازمان رسانه های جمعی ، مهم ترین نقش خبرنگاران را در این رسانه های جمعی، در بر میگیرد.

 وحدت ملی‏ و تقویت همبستگی اجتماعی در زمانهای جنگ و بحرانی‏ و صلح،نقش تعیین کننده‏ای داشته و دارند. لوسین پای‏ در این زمینه تاکید می‏کند که«رسانه‏های جمعی مناسب‏ ترین موجود برای جامعه پذیری یا نوسازی عواملی است‏ که در ایجاد بحران نقش دارند که مصداق آن را در تحولات‏ و دگرگونی حکومت شاهنشاهی در سال 1357 می‏توان‏ نام برد که انقلاب اسلامی جایگزین آن گردید. پس‏ رسانه‏ها در نوسازی و توسعه همه جانبه و تنویر افکار عمومی‏ و جامعه پذیری مردم،نقش غیر قابل انکاری را دارند و در عین حال کارکرد آن جمعی و فوق العاده است و به همان اندازه که در بوجود آوردن جریانات و رفتارهای شایسته و مطلوب‏ می‏توانند تعیین کننده باشند بر خلاف آن هم صادق است.بعضی رسانه‏ها در کاراکترهای‏ مختلف مثبت و منفی می‏توانند ظاهر شند و افکار عمومی را در راستای منافع جمعی و ملی بسیج کنند یا در ایجاد بحرانها و مهار آن و تغییر رفتارها و ایجاد چالش رل سازندگی‏ و یا تخریب را بر عهده بگیرند.

آثارمنفی ناشی از بروز بحران ها

باتوجه به شرایط هر سازمان ودولتی، بحران ها آثار وتبعات خاصی دارند. برخی از این آثارمنفی عبارتند از:

·   از دست دادن اعتماد کارکنان سازمانی وشهروندان

·  ورشکستگی یا اختلال در وضعیت اقتصادی

·  از دست دادن زمان

·   هدر رفتن هزینه ها

·  بی انگیزگی وعدم مسئولیت پذیری افراد مسئول وزیر دستان

·   عدم دست یابی به اهداف از پیش تعیین شده وایجاد خلل در روند دست یابی به آن 

نقش رسانه ها در جنگ

از وقتی که ناکامی ارتش آمریکا در ویتنام منجر به ادعاهایی شد مبنی بر این که سوگیری رسانه ای موجب خنثی شدن تلاش ها در میدان نبرده شده، موضوع رابطه سه گانه ، ارتش ودولت در زمان جنگ به موضوع مهمی برای تحقیات تبدیل شده است.

با وجود این به نظر میرسد حوادث 11 سپتامبر سال 2001 ودر پی آن طرح آمریکایی موسوم به "جنگ با تروریسم" رسانه ها را به دوره ی جدیدی در عرصه بحران ومناقشات بین المللی وارد کرد.

حمله آمریکا به عراق در مارس سال 2003 که درچارچوب این طرح صورت گرفت از نظر پوشش خبری ویژگی های خاصی دارد وعناصری چون"فناوری"،"ایدئولوژی وراهبردهی "مدیریت رسانه" دولتی از جمله عوامل موثر در پوشش خبری متفاوت این جنگ به شمار میروند.

نقش فناوری های نوین ارتباطی

دهه های 1960 و1970 با فراگیرشدن صنعت تلویزیون، استفاده از این وسیله ارتباطی در عملیات روانی گسترش یافت.آمریکایی ها در این زمان با پوشش خبری جنگ از طریق تصاویر تلویزیونی، نتیجه معکوس گرفتند، زیرا افکار عمومی با دیدن صحنه های نبرد، علیه جنگ موضع گرفتند وحمایت خود را از دولت کاهش دادند، در نتیجه آمریکا درجنگ شکست خورد.

امروزه درمجموع به تاثیر فناوری ارتباطی "اثر سی ان ان" گفته میشود. این تاثیر به لحاظ تحلیلی تحت سه مقوله متمایز ومستقل از یکدیگرمورد بحث قرار میگیرد.

این نظریه معتقد است که رسانه خبری میتوانند در زمان روی دادن فجایع وبحران های انسانی حکومت را تکان دهد و آن را درجهت مداخله در این بحرانها به حرکت وا دارد.

مدیریت خبربحران با نمایش یا عدم نمایش تصویر

نمایش تصویر در پخش اخبار ویا چاپ تصویر در انتشار اخبار برای روزنامه ها، در مواقع عادی یک اصل اساسی است که جهت نفوذ خبر ویا افزایش تاثیر آن مورد استفاده قرار میگیرد.اما در زمان بحران وبه ویژه در مواقع بروز بلایای طبیعی وبلایایی که توسط انسان به وقوع میپیوندد، نمایش تصویر در اختیار مدیریت خبر است. مثلاً‌ مدیریت خبر در رسانه برای چاپ تصاویر کشتار مردم در یک جنگ با وسواس خاصی صورت می گیرد وبسته به دیدگاه وخواستگاه آن رسانه دارد.

نقش رسانه در مدیریت بحران های سیاسی

بحـران از ریشه یونـانی بـه معنی قضاوت ،‌ لحظه حسـاس ،‌ مشـاجره ،‌ نقطه تصمیم گیری است . یعنی رسیدن بـه مرحله ای که پس از آن اوضاع می تواند به نفع یا به ضرر خود تمام شود هر موقعیت بحرانی دو سویه و دو لبه است وضعیت ناپایدار و تزلزلی که در چهارچوب آن تغییر قطعی - بدتر یا ـ در شرف وقوع است ، هر نوع بی ثباتی که به تغییرات اساسی منجر شود ،‌شرایط ،‌ اوضاع یا دوران خطرناک و فاقد اطمینان .

هر گاه پدیده ای به صورت منظم و معمولی و آن طور که از قبل پیش بینی می شد جریان نیابد ،‌ نابسامانی ایجاد شود یا نظمی مختل گردد و یا حالتی غیر طبیعی به وجود آید بحران مطرح می شود.

در دل هر بحران فرصت هایی نهفته است که تیم مدیریت بحران در شرایط اضطراب آلود بحران ممکن است مورد توجه قرار ندهند . وجود ابزار مناسب ارتباطی که تعامل کارشناسان را با تیم مدیریت بحران برقرار کند به نحوی که تحلیل های درست و دقیق در اختیار این تیم قرار گیرد می تواند به بهره گیری از فرصت های درون یک بحران کمک کند.

کارکرد رسانه ها در مدیریت بحران های سیاسی

نیل پستمن معتقد است : در حقیقت،‌ این وسایل ارتباط جمعی هستند که در بعد گسترده ، از یک سو نقش روز افزون خود را به آنچه بدان وقوف می یابیم ،‌ با آن آشنا می شویم ،‌ رویاروی آن قرار می گیریم ،‌ هر آنچه را که تجربه می کنیم و آنچه را که بعنوان تجربه می اندوزیم ،‌ آنچه را که بعنوان دانش می آموزیم و آن گونه که دانسته های خود را می سازیم و شکل می دهیم ،‌ بعهده گرفته اند و از سوی دیگر به آن گونه ای رو به کنایه به ما تحمیل می کنند که به چه بیندیشیم ،‌ چگونه بیندیشیم ،‌وچه ،‌چگونه و چرا احساس می کنیم. 

ژان کازنو درباره همین طرز اندیشه می نویسد : این اندیشه در نظر مردم ،‌ چه عادی و چه تحصیل کرده ، رواج یافت که وسایل ارتباط جمعی قدرتی فوق تصور دارند و می توانند افکار فلسفی و سیاسی را منقلب نموده شکل تازه ای بدان بخشند و به اختیار تمامی رفتارها را هدایت نمایند.

کارکرد رسانه ها در مدیریت بحران های سیاسی در ایران را به دو مقطع کوتاه مدت ))زمان انتخابات(( و طولانی مدت ))افزایش آگاهی سیاسی((  می توان  تقسیم نمود:

الف ) زمان انتخابات (مقطع کوتاه مدت)

رسانه ها با ایجاد امکان تبادل  اطلاعات میان  مردم  و  حکومت ، کارکرد  اصول دموکراسی  در جامعه  را  تضمین می کنند. از طریق رسانه هاست که مردم از کارهای دولت آگاه می شوند و دولت از علاقه شهروندان آگاه می گردد این جریان دوسویه اطلاعات و همچنین آزادی رسانه ها برای ایفای نقش نظارتی مردم در هیچ زمانی به اندازه دوران مبارزات انتخاباتی اهمیت ندارد . در این دوره ، رسانه ها برای پوشش رویدادهای سیاسی بسیار فعال هستند رسانه های نوشتاری ، ستون هایی را برای گزارش خبر ، تحلیل ها ، سرمقاله ها و نظر دیگران اختصاص میدهند رادیو و تلویزیون هم به بخش برنامه های خبری ، تحلیلی ، بحث های انتخاباتی و برنامه های تبلیغاتی احزاب و نامزدها می پردازد احزاب و نامزدها تلاش می کنند به عنوان یکی از راههای اساسی دسترسی یافتن به رأی دهندگان ، توجه رسانه ها را به خود جلب کنند در طول این دوره مردم نیز وقت بیشتری صرف تماشا کردن، گوش دادن و خواندن می کنند . 

مارتین هاروپ نیز به چهار حالت اشاره می کند که در آنها نقش رسانه ها در مبارزات انتخاباتی پررنگ تر می شود.

1- حالت اول ، وقتی که بین احزاب سیاسی و مردم پیوندی ضعیف وجود دارد . در این حالت رسانه ها به نوعی نقش حزب را بازی می کنند یا به اصطلاح حزبی عمل می کنند .

2- حالت دوم ، در شرایطی است که موضوع های جدیدی در طول مبارزات انتخاباتی مطرح می شود و در فرصت موجود ، رسانه ها به آنها می پردازند .

3- حالت سوم ، وقتی است که اعتبار رسانه ها بعنوان منبع پیام ، بالا باشد .

4- حالت چهارم ، به نظام ارتباطی جامعه مربوط می شود . به این مفهوم که وقت بحث سیاسی بصورت فردی و گروهی در جامعه کمتر صورت گیرد ، رسانه ها تاثیر بیشتر و و نقش بزرگ تری دارند.

بدین ترتیب ، می توان گفت نقش رسانه ها در مبارزات انتخاباتی در طول سالهای اخیر دستخوش تغییرات اساسی شده و هم زمان با افول نقش احزاب سیاسی ، نقش رسانه ها افزایش یافته است . به همین صورت و بر پایه نظریه ((تعدی رسانه ها و سیاست )) امروزه نامزدهای سیاسی اگر به رسانه ها دسترسی داشته باشند می توان بدون حمایت احزاب نیز در انتخابات پیروز شوند. 

ب ) افزایش آگاهی سیاسی جامعه (مقطع بلند مدت)

دلایل تأثیرگذاری بیشتر رادیو و تلویزیون در ارائه پیام به مخاطبان و افزایش آگاهی های سیاسی جامعه عبارتند از :

1- گستردگی مسائل سیاسی و اجتماعی نسبت به پدیده های دیگر ؛

2-  عمومیت : این گونه آگاهیها برای همه افراد جامعه در همه سطوح لازم است . البته میزان آن نسبت به وضعیت افراد مختلف تفاوت دارد ؛

3-    حساسیت : این اطلاعات برای حیات سیاسی و اجتماعی جامعه لازم هستند .

علی رغم نقش گسترده رادیو و تلویزیون در گسترش ارتباطات و آگاهی های سیاسی ، نقش این دو رسانه در اقشاری که از سطح تحصیلات و معلومات کمتری برخوردارند بیشتر است و در اقشار با معلومات و سطح تحصیلات بیشتر تأثیرگذاری سایر رسانه ها گسترده تر است . در کشور ما نیز که شاهد روزافزون سطح تحصیلات و معلومات اقشار جامعه هستیم ، طبیعتا نقش رسانه هایی چون رادیو و تلویزیون رو به کاستی خواهد گذارد .

امروزه با گسترش وسایل ارتباطی جدید مانند اینترنت ،‌ به تدریج بخش قابل ملاحظه ای از آگاهی سیاسی مردم از این طریق بدست می آید . هر چند رواج این چنین وسایلی در کشور ما هنوز خیلی گسترده نیست ، اما شاهد گسترش تدریجی استفاده از آن توسط کاربران هستیم . بدیهی است که این روند در کشور ما روز به روز گسترش می یابد. در این میان دست اندرکاران و متولیان مربوط به ساماندهی آگاهی ها و اطلاعات سیاسی جامعه می باید در قبال استفاده از این رسانه جدید و ارائه اطلاعات صحیح و کافی از این طریق به مخاطبان خود اقدام کنند.         

نقش ارتباطات در مدیریت بحران

لاسول در مقاله معروف خود ساخت و کارکرد ارتباطات در جامعه ( 1948 ) را این گونه تصریح می کند که کارکردهای ارتباطات اجتماعی به سه دسته ذیل تقسیم می شوند؛

الف – نظارت : جمع آوری اطلاعاتی که جامعه درباره احتیاجات ، مخابرات ،‌ و فرصت ها بایستی بداند تا بدین وسیله خود به مسایل اش پاسخ گوید.

ب – همبستگی : به کار بستن پاسخ جامعه در مورد اطلاعات مربوط به سیاست گذاری ، خودسازماندهی ،‌ توزیع قدرت و مسئولیت ها و متحول ساختن الگوها به نحوی که مورد نیاز است .

پ – جامعه پذیری : به نظر لاسول با گـذر از دانش و ارزش های جامعه ،‌ به اندیشه اعضای درونـگر و بـی اطلاع می توان معنی بخشید بنابراین در جامعه ، کودکان بزرگ می شوند تا در آینده شهروندان مسئول و مفید باشند و بزرگسالان نیز اطراف یک شبکه از علوم و عقاید با یکدیگر هم پیمان خواهند شد .

مدل اولیه در ارتباطات ،‌ مدل لاسول ( 1948 ) است ، به نظر وی ارتباط واجد 5 عامل است :

1-    Whoچه کسی می فرستد؟

2-    How  ( حامل ) با چه وسیله ای می فرستد؟

3-    What ( پیام ) چه می فرستد؟

4-    Whomگیرنده برای چه کسی می فرستد؟

5-    Impression تأثیر پیام کدام است؟

در واقع بحران در این 5 عنصر ارتباطی شکل گرفته و در مرحله پنجم بالفعل می شود یعنی تأثیری که وسایل ارتباطی و محتوای دستکاری شده اطلاعاتی بر روی گیرنده ها می گذارد ،‌ و از باز خورد پیام ها می توان متوجه بروز بحران شد.

نقش رسانه ملی در بحران‌

در کشور ما با توجه به این که رسانه ملی از گستردگی خاصی روبه‌رو است و شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی بسیاری دارد (حدود 107 شبکه)‌، چه برای مخاطبان داخلی و چه برای مخاطبان خارجی؛ این تاثیرگذاری خیلی بیشتر است در قیاس با سایر رسانه‌های بزرگ. در شرایط بحران با توجه به تعریفی که شد و محدودیت‌های زمانی که فاکتور بسیار مهمی است، رسانه شاید بتوان گفت که در میان سایر دستگاه‌ها و سازمان‌های حاکمیتی بیشترین تاثیر را می‌تواند در مهار، کنترل و کاهش خسارات بحران داشته باشد و از این جهت است که رسانه ملی پی برده است که باید برای مدیریت بحران ساختاری را تعریف و سازوکارهای اجرایی را پیش‌بینی و سازماندهی نماید تا بتواند در مواقع بحرانی به نحو احسن نقش خودش را ایفا کند. ستاد فوریت‌هایی که در سازمان صدا و سیما تشکیل شده است، به همین منظور ایجاد شده و با هفت کمیته‌ای که با مسوولیت معاونین ذی ربط صدا و سیما تشکیل شده، در حقیقت از تمام ظرفیت‌های صدا و سیما در این ستاد بهره گرفته شده است تا روش‌های کاری پیش‌بینی و آموزش‌های لازم داده شود و مانورهای فرضی برگزار شود تا مواقعی که با شرایط بحرانی روبه‌رو شدیم، بتواند وظیفه خودش را به درستی انجام دهد.

نتیجه گیری

الف – در لحظات دشواری که بحران برای کل جامعه و برای رسانه ها ، به طور خاص ، پدید می آید ، نیاز به یک آئین نامه احساس می شود ؛ گر چه تاکنون ،‌ هیچ آئین نامه قانونی برای هدایت امر اطلاع رسانی عمومی در زمان بحران ها وجود نداشته است . اما این هدفی مشروع است که شناخت آن نیاز به مطالعه و تحقیق فراوان دارد.

ب – تشکیل یک سامانه مدیریت بحران در سازمان که توانائی های زیر را داشته باشد:

- تشکیل بانک های اطلاعاتی در زمینه بحران های محتمل درحوزه عملکرد سازمان و زمینه های تشکیل بحران ها

- تعیین روش مدیریت هر بحران ،‌ همچنین توانمندی های اصلی مورد نیاز افراد تیم و نحوه ارتباطات اعضای تیم با یکدیگر .

- مدیریت زمان در ارجاع امور به کارشناسان مربوطه و پیگیری وظایف محوله .

- آموزش نیروهای متخصص در رسانه جهت اقدامات مقتضی در هنگام بحران.

ج ـ گزارش بی تکلف ،‌ محتاطانه و مدبرانه در تمامی بحران ها و در همه جهات باعث آگاهی بخشی و هدایت افکار عمومی می شود. ارزشمندترین گزارش ، گزارشی است که توجه عمده ،‌ بر حفظ صلح ،‌ محافظت از بقاء و حیات و به تبع آن علائق ضروری انسانی باشد.